رسانه‌های اجتماعی برای تعامل اجتماعی ساخته شده اند و به کاربران اجازه به اشتراک گذاری، ایجاد یا استفاده از محتوای تولید شده را می دهند. برآورد شده است که ۸۰ درصد از کاربران اینترنت نوجوان و جوانان هستند. بنابراین، شگفت‌آور نیست که زندگی اجتماعی ما روز به روز شاهد تغییراتی باشد. امروزه رسانه‌های اجتماعی کاربرد زیادی پیدا کرده است و اثرات مثبت و منفی بسیاری بر زندگی افراد می گذارد که بعضی افراد از این اثرات آگاهی ندارند. این مقاله به شما کمک می‌کند تا بتوانید به طور واضح در مورد اثرات رسانه‌های اجتماعی با جامعه و افراد صحبت کنید.
تأثیرات مثبت رسانه‌های اجتماعی
۱. در تماس بودن
رسانه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی یک ابزار فوق العاده برای برقراری ارتباط با دیگران هستند. با استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌توانید با خانواده و دوستان خود تماس بگیرید، همچنین می‌توانید عکس‌ها، پیام‌ها، فیلم‌ها و… را با آن‌ها به اشتراک بگذارید و با آن‌ها ارتباط برقرار کنید. اگر خویشاوندان یا دوستانتان در خارج از کشور هستند و نمی‌توانید با آن‌ها تماس بگیرید، می‌توانید از رسانه‌های اجتماعی استفاده کنید. در واقع اینترنت یک راه آسان و راحت برای برقراری ارتباط با دوستان و آشنایان در کشورهای مختلف است.
۲. منبع یادگیری و تدریس
تاثیر رسانه‌های اجتماعی برای دانش آموزان و معلمان بسیار زیاد است. شما می‌توانید به اینترنت بروید و دانش خود را افزایش دهید یا اینکه دانش خود را تغییر دهید و آن را به روز کنید. همچنین منابع و موضوعات مختلفی وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را آپلود کنید.
۳. صرفه‌جویی در وقت و پول
بدیهی است شما می‌توانید در خانه بمانید و برخی کارها را از طریق اینترنت انجام دهید. شما می‌توانید برخی اطلاعات مفید را بدون رفتن به کتابخانه یا دانشگاه در رسانه‌های اجتماعی جستجو کنید. افراد مسن‌تر می‌توانند از طریق دوره‌های آنلاین گواهینامه‌های بیشتری دریافت کنند و نوجوانان یا جوانان می‌توانند دانش خود را در خانه افزایش دهند. شما حتی می‌توانید خرید خود را از طریق سایت‌ها و فروشگاه‌های آنلاین انجام دهید.
۴. افزایش دوستان
این اولین و مهم‌ترین اثر مثبت رسانه‌های اجتماعی محسوب می شود و همه افراد می‌توانند به آن دست پیدا کنند. امروزه به لطف رسانه‌های اجتماعی می‌توانید به راحتی با دیگران دوست شوید و با آن ها ارتباط برقرار کنید. در دهه‌های گذشته برای افراد بسیار سخت بود که با دیگران ارتباط برقرار کنند، زیرا برای برقراری ارتباط باید حضوراً پیش هم می‌‌رفتند و با هم صحبت می‌کردند، اما امروزه با تغییرات تکنولوژی، ارتباطات مردم بسیار آسان تر شده است.
هر فردی ممکن است هزاران دوست یا عضو در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک یا توییتر داشته باشد. اگرچه ممکن است با آن‌ها زیاد راحت نباشد و نتواند مسائل شخصی خود را با آن‌ها در میان بگذارد و بخشی از وقت روزانه خود را با آن‌ها باشد اما آن‌ها جز دوستان او محسوب می شوند. رسانه‌های اجتماعی می‌توانند به شما کمک کنند با افراد سراسر جهان دوست شوید و به این صورت دامنه ارتباطات خود را افزایش دهید.
۵. همدلی
در شبکه‌های اجتماعی، افراد تمایل دارند تمام فراز و نشیب‌های زندگیشان را با افرادی به اشتراک بگذارند که گمان می‌کنند از آن‌ها مراقبت می‌کنند. در رسانه‌های اجتماعی افراد به پیام‌ها، عکس‌ها و فیلم‌های ارسال شده گوش می‌دهند و به شما در حل مشکلات کمک می‌کنند.
نکته اینجاست که چون همه ما، تمام اتفاقات خوب و بد زندگی را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذاریم، پس ما توانایی همدلی کردن با دیگران را داریم. گاهی اوقات، یک دوست که مشکل شما را داشته و توانسته آن را به صورت موفقیت آمیز حل کند می‌تواند در حل مشکلات به شما کمک کند.
۶. تقویت ارتباطات
ما در دنیایی زندگی می کنیم که ناگزیر از ارتباط و برخورد با دیگران هستیم و بدون کمک و مساعدت دیگران نمی توانیم نیازهای معمولی خود را برطرف سازیم، در عین حال رسانه‌های اجتماعی فرصتی برای برقراری ارتباطِ موثر و سریع را فراهم می کنند. تنها کافی است در عرض ۲۰ ثانیه صفحه خود را بروز کنید و این بروزرسانی به دوستانتان برسد، خواهید دید چقدر سریع کامنت ها و نظرات برای شما ارسال می شوند.
بدون تردید می‌توان گفت شبکه‌های اجتماعی باعث تشکیل روابط جدید می‌شوند. در نتیجه می‌توانید با افرادی ارتباط برقرار کنید که با شما نقاط مشترک فراوانی دارند و همین نقطۀ شروع روابط طولانی مدت شما با آن ها خواهد بود.
۷. آموزش و پرورش
سایت‌های شبکه‌های اجتماعی با قابلیت “به اشتراک گذاری”، به مردم فرصتی می‌دهند تا مطالب و فیلم‌های مفید را با دیگران به اشتراک بگذارند. علاوه بر این، به آن‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند به راحتی با مربیان، کارشناسان علمی و معلمان خود همکاری کنند. طبق پژوهشی که توسط مؤسسه جان دی (.John D) و کاترین تی مک آرتور (Catherine T. MacArthur) انجام گرفت، مشخص شد که شبکه های اجتماعی می توانند یک ابزار موثر برای دانش آموزان و دانشجویان برای خود آموزی آنلاین باشند.
۸. تشویق مشارکت جامعه
به طور کلی همه افراد، مخصوصا نوجوانان می‌توانند از طریق انجمن‌ها نظرات و افکار خود را در مورد موضوعات و عناوین مورد علاقه خود به اشتراک بگذارند. این باعث افزایش مشارکت افراد می شود که یک اصل مهم در تمام فعالیت های اجتماعی به حساب می آید.
۹. بهبود اعتماد به نفس
در واقع فیس‌بوک نظرات خوبی دارد که می‌تواند به شدت مثبت و سازنده باشد. در شبکه‌های اجتماعی مردم می‌توانند پروفایل‌های شخصی خود را بررسی کنند و به طور خودکار تأیید، اعتماد به نفس، عزت نفس و اعتبار دریافت کنند. به عبارت دیگر، چون نوجوانان پروفایل خود را شخصی می‌کنند؛ بنابراین، ممکن است احساس استقلال بیشتری را تجربه کنند. در رسانه‌های اجتماعی، به غیر از اینکه می‌توانید ایده‌های خودتان را به اشتراک بگذارید یا با دیگران تعامل داشته باشید، می‌توانید به دیگران کمک کنید تا «در جای خود» قرار بگیرند و هویت خود را تقویت کنند.
تاثیر منفی شبکه‌های اجتماعی
۱. اعتیاد
بله این یک حقیقت است؛ رسانه‌های اجتماعی می‌توانند شما را به اینترنت معتاد کنند. شما می‌توانید ساعت‌ها در اینترنت وقت بگذرانید، اخبار بخوانید، بازی کنید یا روی آن کار کنید. بسیاری از مردم نمی‌توانند از رایانه دور شوند. بعضی جوانان به جای اینکه از شبکه‌های اجتماعی چیزی یاد بگیرند از آن برای انجام کارهای دیگر استفاده می‌کنند و تمام طول روز با اینترنت مشغول می‌شوند.
۲. افزایش خشونت
این واقعیت انکارناپذیر است که اینترنت به ما فرصتی برای رویکرد فناوری جدید و زندگی مدرن می‌دهد. با این وجود، رسانه‌های اجتماعی می‌توانند خطر ابتلا به خشونت و سوء استفاده جنسی را افزایش دهند. نوجوانان یا جوانان در این اینترنت فیلم‌های نامناسب تماشا می‌کنند و خبرهای بد را با اقدام منفی مرتبط می‌کنند.
۳. افزایش تهدید
یکی از اثرات منفی رسانه اجتماعی تهدیدات است. در کنار برخی اثرات سودمند آن، رسانه های اجتماعی پیامدهای منفی را افزایش می‌دهد. دلیل آن این است که مردم بیش از حد رسانه‌های اجتماعی را به عنوان مکانی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات شخصی خود در نظر می‌گیرند. این یک فرصت خوب برای افزایش تهدید است. در نتیجه، باید مراقب چیزهای آپلود شده یا دانلود شده خود باشید.
۴. افزایش مقایسه
یکی از تاثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی به مقایسه کردن جوانان با یکدیگر مربوط می‌شود. شخصیت‌های دیجیتالی افرادی که در شبکه‌های اجتماعی وجود دارند به طرز چشم‌گیری با شخصیت و هویت واقعی آن‌ها متفاوت است. شاید فکر کنید که آن‌ها از شما خیلی بهترند اما بهتر است این موضوع را همیشه به خاطر بسپارید که آن‌ها هم مانند شما یک انسان هستند و درست مانند شما از نقاط ضعف و قوت مشخصی برخوردارند.
۵. افزایش مصرف الکل
یک مطالعه گزارش می‌دهد که رابطه بین مصرف مواد مخدر یا الکل، با رسانه‌های اجتماعی رابطه‌ای نزدیک دارد. این وضعیت با پیوستن به برخی باشگاه‌ها یا بازدید از بسیاری وب‌سایت‌های اینترنتی افزوده می‌شود.
۶. ناراضی بودن
آیا اعتقاد دارید که استفاده مداوم از رسانه‌های اجتماعی روحیه شما را کاهش می‌دهد و شما را ناراحت می‌کند؟ بله درست است. دلایل زیادی باعث این اتفاق می‌شود. زیرا در این وضعیت بیشتر دوستان شما مجازی هستند و شاید تعداد بسیار کمی از آن‌ها دوستان واقعی باشند. اگر فکر می‌کنید که غمگین شده‌اید یا کمی احساس افسردگی می‌کنید بهتر است به خود استراحتی بدهید و چند روز از شبکه‌های اجتماعی و دوستان مجازی خود فاصله بگیرید.
۷. کار گرفتن بیش از حد از مغز
اگر در زمان‌های آزاد از اینترنت استفاده می‌کنید، باعث خستگی ذهن می‌شود. مغز شما نمی‌تواند ظرفیت کافی برای کنترل و مدیریت تمام وظایف را داشته باشد.
۸. کاهش روابط
اگرچه شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و توییتر ارتباطات مردم را تقویت می‌کنند، اما چون بیشتر این روابط در دنیای مجازی شکل گرفته است، باعث کاهش روابط در دنیای واقعی می‌شود. با استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی نه تنها وقت کم‌تری برای گذراندن با افرادی خواهید داشت که به صورت فیزیکی در اطراف شما حضور دارند بلکه دوستان و اعضای خانواده‌تان زمانی که می بینند شما به دستگاه‌های الکترونیکی، موبایل و گجت های خود بیش از آن‌ها اهمیت می‌دهید از محبت شما نا امید شده و ناراحت خواهند شد. در نهایت فراد تمایل کم‌تری به صرف وقت و بودن در کنار شما خواهند داشت.
۹. کاهش بهره‌وری
در حالی که بسیاری از کسب و کارها، برای جستجو و ارتباط با مشتریان از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، اما این سایت‌ها باعث انحراف کارکنان از هدف اصلی می‌شود. زیرا ممکن است کارکنان وقت خود را صرف گشت و گذار در دنیای مجازی کنند و بهره‌وری آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. اگر چه امروزه تکنولوژی پیشرفت زیادی کرده است و به شبکه‌های اجتماعی اجازه می‌دهد تا کنترل بیشتری روی کاربران خودداشته باشند اما باز هم اثرات آن کاملا تایید نشده است.
۱۰. تاثیر در اعتماد به نفس
همانطور که در بالا ذکر شد، کامنت و لایک‌ها در فیس‌بوک می‌تواند اعتماد به نفس فرد را افزایش دهد، اما در بعضی موارد ممکن است تاثیر منفی در اعتماد به نفس فرد داشته باشد. مردم اغلب در شبکه‌های اجتماعی به دیگران نگاه می‌کنند، لباس‌ها، شیوه زندگی و حتی روابط آن‌ها را تحسین می‌کنند. گاهی اوقات، آن‌ها آرزو می‌کنند کاش جای دیگران بودند، در نتیجه ممکن است احساس بدبختی کنند و همین باعث عزت نفس پایین و افسردگی آن‌ها شود.
۱۱. حملات سایبری
حملات سایبری در سال‌های اخیر به یک موضوع اصلی تبدیل شده است. نقض گسترده حریم خصوصی کاربران در فضای مجازی و سو استفاده از هویت افراد در این فضا در کنار کلاهبرداری‌های میلیون دلاری در سراسر جهان از حساب‌های اینترنتی بانکی و کارت‌های مجازی کاربران نشان می‌دهد که فضای مجازی روز به روز چهره خشن‌تر و آسیب‌رسان‌تر خود را به کاربران این شبکه‌ها نشان می‌دهد.
۱۲. نابود کردن خلاقیت
شبکه‌های اجتماعی آسان‌ترین راه برای توقف رشد یا کشتن فرآیند خلاقیت در انسان است. تأثیرات منفی گشت‌وگذارهای بی‌هدف در شبکه‌های اجتماعی مانند زمانی ست که شما از روی بی‌فکری و بدون برنامه خاصی به تماشای تلویزیون و برنامه‌های این جعبه جادویی بپردازید. اگر تصمیم گرفته‌اید که بهره‌وری خود را افزایش دهید و از وقت خود استفاده‌ای بهینه کنید تمام اپلیکیشن های شبکه‌های اجتماعی را از همین امروز خاموش کنید.
۱۳. حواس پرتی
یکی از معایب اصلی شبکه‌های اجتماعی منحرف کردن زندگی روزمره است. اکثریت مردم نمی‌گذارند یک ساعت از به روزرسانی شبکه‌های اجتماعی آن‌ها بگذرد و مدام آن را به روزرسانی می‌کنند. بنابراین، به جای اینکه بر روی کار، خانواده و مدرسه تمرکز کنند بیشتر وقت خود را صرف به روزرسانی وضعیت، عکس یا سرفصل هایشان می‌کنند. اگرچه شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به مردم کمک کنند و باعث رشد آن‌ها شوند، اما در عین حال می‌تواند باعث حواس‌پرتی آن‌ها هم شود.
۱۴. احساس راحتی بیشتر با دیگران
یکی دیگر از اثرات منفی رسانه‌های اجتماعی این است که جوانان در شبکه‌های اجتماعی بسیار راحت رفتار می‌کنند. به طور مثال در فیس بوک، توئیتر و… عکس‌های خودمانی و نیمه برهنه خود را منتشر می‌کنند و بسیار راحت درباره مسائل جنسی صحبت می‌کنند. آن‌ها گمان می کنند در پشت کامپیوتر و یا تلفن همراه خود امن هستند، بنابراین می‌توانند تصاویر نیمه و حتی برهنه خود را به راحتی پست کنند اما کاملا در اشتباه هستند. در واقع، یکی از آسیب های شایع شبکه های اجتماعی، اشاعه فحشا، بی بندوباری اخلاقی و تحریک جنسی است. مارک لاسر معتقد است در حال حاضر، اینترنت به دلیل داشتن سه ویژگی «دسترسی آسان»، «هزینه اندک» و «ناشناس ماندن کاربر»، به یکی از مهم ترین منابع اشاعه هرزه نگاری تبدیل شده است.
۱۵. تغییر اشتها
شاید این گزینه عجیب و غریب به نظر برسد، اما تغییر اشتها یکی از اثرات منفی رسانه‌های اجتماعی محسوب می‌شود. زیرا عکس‌های “مواد غذایی” می‌تواند سیستم مغز را فعال کند و افراد را مجبور به پرخوری کند. یک تحقیق نشان می دهد که حتی اگر پس از خوردن غذا هم به تصاویر غذا نگاه کنید ممکن است احساس گرسنگی کنید.
۱۶. انزوا و گوشه‌گیری
امروزه افراد، زمان زیادی را صرف گشت و گذار در شبکه‌های اجتماعی می‌کنند، اما کمتر به صورت متقابل با هم روبرو می‌شوند. در حقیقت، دانشمندان در مطالعات مختلف، انزوای اجتماعی را ارزیابی کرده‌اند و مشخص کرده‌اند که می‌تواند منجر به مشکلات روحی، عاطفی، جسمی و… شود. در واقع، انزوای اجتماعی می‌تواند هورمون‌های مغزی را تحت تاثیر قرار دهد، به همین دلیل این افراد اضطراب، استرس و مسائل عاطفی عمیق‌تری را تجربه می‌کنند.
۱۷. بی خوابی
نوری که از دستگاه‌های الکترونیکی مختلف به چشمان شما ساطع می‌شود ذهن را فریب داده و به آن القا می‌کنند که الآن وقت خواب نیست. یکی از عوامل کلیدی برای برخورداری از سلامت جسمی و روانی داشتن خواب کافی است و عوارض بی‌خوابی‌های مکرر بر هیچ‌کس پوشیده نیست بنابراین بهتر است هنگام خواب گوشی خود را در اتاق دیگری بگذارید و آن را با خود به رخت خواب نبرید.
آیا رسانه‌های اجتماعی از بین رفته‌اند؟ من اینطور فکر نمی‌کنم. با این حال، برخی اثرات منفی رسانه‌های اجتماعی مشهود است. مهم است که به یاد داشته باشید برای به دست آوردن مزایای کامل و به حداقل رساندن معایب رسانه‌های اجتماعی، باید شیوه زندگی خود را هم به صورت شخصی و هم به لحاظ اجتماعی تغییر دهید.
منبع: بلاگ بورسیکا
