در جهان پر از استرس و رژیم غذایی نامناسب، تعداد زیادی از افراد ممکن است معده درد را تجربه کنند. معده درد یکی از بدترین دردها است که می‌تواند زندگی ما را مختل کند. این درد در قسمت فوقانی شکم ایجاد می‌شود و شامل احساس و دردهایی مانند سوزش سردل، التهاب، زخم، تهوع و … می‌باشد. درد معده می‌تواند منجر به بیماری زخم معده و مشکلات دیگر شود. بنابراین وقتی شما با این علائم به ملاقات پزشک می‌روید، در ابتدا مشکلاتی مانند زخم، التهاب و سرطان معده بررسی می‌شود، اگر آزمایش‌های مذکور منفی بود، درد معده شما از نوع اختلال در هضم و گوارش می‌باشد. در بیشتر موارد علت درد معده از استرس و شرایط بد عصبی رخ می‌دهد. در این قسمت می‌خواهیم شما را با علت‌های معده درد آشنا کنیم.
علت‌های رایج معده درد
بیماری‌هایی مانند زخم و یا ورم معده: زمانی که معده بنا به دلایلی دچار التهاب شود، ممکن است دچار معده درد شوید. هلیکوباکترپیلوری در بیشتر موارد باعث بروز التهاب و ورم معده می‌شود که از طریق نمونه‌برداری از معده مشخص خواهد شد.
سرطان معده: درصورتی‌که دردهای شدید و مداوم دارید، ممکن است به این بیماری دچار شده باشید. البته معده درد علت‌های بسیار زیادی دارد و بیماری‌هایی مانند سرطان معده یکی از آن‌ها است.
مصرف دارو: در صورت مصرف داروهای شیمایی ممکن است دچار معده درد شوید. بنابراین اگر به‌یک‌باره این درد به سراغ شما آمده است، شاید به دلیل مصرف داروهای شیمایی باشد. درصورتی‌که بعد از مصرف دارو دچار معده درد شدید به پزشک مراجعه کنید.
مصرف غذای نامناسب: در صورت مصرف غذاهایی با باکتری و مواد تند و زننده، سیستم بدن دچار مشکل شده و در ناحیه شکم، درد شدید ایجاد می‌شود که درنهایت باعث نفخ، تهوع، اسها و استفراغ خواهد شد. درصورتی‌که سن بالایی دارید و یا بیمار هستید مسمومیت‌های غذایی را جدی گرفته و سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
رفلکس معده: در این بیماری تحت شرایطی اسیدهای شکم به مری منتقل می‌شود. رفلکس معده علت‌های مختلفی دارد، ممکن است به علت بارداری، سیگار، یا خوردن برخی مواد غذایی به وجود آید؛ در این صورت، شما دچار معده درد می‌شوید.
عدم تحمل لاکتوز: عدم تحمل لاکتوز یکی از رایج‌ترین دلایل درد و مشکلات در دستگاه گوارش و معده است. درصورتی‌که علائمی مانند نفخ، سو هاضمه، تهوع، اسهال، یبوست و درد شکمی دارید ممکن است به‌این‌علت دچار معده درد شده باشید. بهتر است لاکتوز را از رژیم غذایی خود حذف کرده و از لبنیات بدون لاکتوز استفاده کنید.
عدم تحمل گلوتن: عدم تحمل گلوتن (پروتئین موجود در برخی مواد مانند جو، گندم و چاودار) می‌تواند باعث معده درد شود. در این افراد مصرف مقدار کمی گلوتن، معده را تحریک کرده و باعث معده درد می‌شود. در این عارضه افراد به بیماری‌ای به نام سلیاک مبتلا می‌شوند که باعث آسیب به روده کوچک شده و مانع از جذب مواد مغذی خواهد شد.
استرس: استرس یکی از مهم‌ترین علت‌های بروز درد در ناحیه معده است. وقتی دچار استرس می‌شوید ساز و کار کلی بدنتان مانند نوع غذا و مقدار آن، میزان خواب و شرایط کلی دیگر دچار تغییر می‌شود، و درنتیجه این تغییرات ممکن در معده شما مشکلاتی را به وجود آورند.
مشکلات قلبی: بله در برخی مطالعات نشان داده شده است که برخی از بیماری‌های قلبی می‌تواند باعث معده درد شوند.
سندروم روده تحریک‌پذیر: سندرم روده تحریک‌پذیر باعث درد معده، یبوست، اسهال شدید، نفخ همراه التهاب دردناک، زخم معده و انسداد در تمام نقاط دستگاه گوارش می‌شود. البته شما می‌توانید سندرم روده تحریک‌پذیر را با یک رژیم غذایی مناسب کنترل کنید، از نشانه‌های دیگر این بیماری می‌توان به خستگی، سوءتغذیه، کاهش وزن شدید، خونریزی از مقعد و عفونت اشاره کرد.
روش‌هایی برای تسکین معده درد
-
ادویه‌های تند را از رژیم غذایی خود حذف کنید
ازآنجایی‌که بافت معده بسیار حساس است وقتی غذایی با ادویه‌های تند و یا اسیدی وارد آن می‌شود، ممکن است مشکلات در معده شما تشدید شده و درد آن بیشتر شود. غذاهای دیر هضم مانند غذاهای سرخ کردنی، چرب و خامه‌ای و شور به شدت می‌تواند برای معده شما بد باشد.
-
آب برنج بنوشید
وقتی برنج را آبکش کردید می‌توانید آب آن را نگه‌دارید. آب برنج برای بهبود مشکلات پوستی استفاده می‌شود و در اینجا می‌خواهیم در مورد خواص آن برای معده حرف بزنیم. آب برنج التهاب معده را کم می‌کند و نوعی محافظ نرم بر روی مخاط معده ایجاد خواهد کرد که باعث تسکین درد آن می‌شود. خود برنج نیز با جذب مایعات حاوی سموم، و به علت سطح بالای منیزیم و پتاسیمی که دارد باعث تسکین درد معده خواهد شد. به‌طور مثال برای رفع اسهال می‌توانید برنج را به همراه مقداری ماست میل کنید، این کار را ۲۴ تا ۴۸ ساعت ادامه دهید. برنج نیز بخشی از رژیم BRAT است که اغلب پزشکان توصیه می‌کنند.
-
آب بنوشید
شاید بدن شما با کمبود آب مواجه شده است. بی‌آبی یکی از دلایل رایج معده درد است. بدن برای هضم و جذب مواد غذایی به آب نیاز دارد. کم‌آبی بدن فرایند هضم را دچار اختلال کرده و درنتیجه باعث معده درد می‌شود. طبق استاندارد بهتر است روزانه ۸ لیوان آب بنوشید. استفراغ و اسهال می‌تواند منجر به کم‌آبی شدن شود به‌طوری‌که افراد مبتلا به این علائم باید آب آشامیدنی بیشتری بنوشند.
-
آب نارگیل
آب نارگیل حاوی مقادیر زیادی پتاسیم و منیزیم است، این مواد باعث کاهش درد، کاهش اسپاسم عضلانی وگرفتگی عضلات می‌شوند، آب نارگیل می‌تواند فرایند آبرسانی بدن را به‌خوبی انجام دهد و میزان کالری، قند و اسیدی بودن آن بسیار ناچیز است. بهتر است هر ۶ ساعت یک تا ۲ لیوان آب نارگیل میل کنید.
-
کمپرس آب گرم
بک کمپرس گرم می‌تواند عضلات را شل کرده و درد را تسکین دهد. گرما باعث می‌شود تا درد و انقباض کم شده و عضلات حالت ریلکس‌تری داشته باشند. بهتر است از این کمپرس برای چند دقیقه استفاده کنید. لازم نیست کمپرس شما داغ باشد، گرمای مطبوع و یکنواخت تأثیری بیشتری خواهد داشت.
-
میزان قهوه در طول روز را به حداقل برسانید
قهوه به‌خودی‌خود باعث مشکلات معده نمی‌شود؛ اما اگر زخم معده دارید و یا مشکلاتی معده شما را درگیر کرده است بهتر است میزان کافئین در رژیم غذایی خود را کاهش دهید.
-
دانه‌هایی مانند رازیانه و زیره
به‌طور کلی زیره ضد نفخ است و باعث تقویت معده می‌شود. زیره با تأثیر بر روی عصب معده، می‌تواند درد آن را کاهش دهد. زیره یکی از ادویه‌های مفید برای درمان سو هاضمه، درمان نفخ شکم، کاهش التهاب روده، درمان معده درد و سلامت دستگاه گوارش می‌باشد. می‌توانید این دانه را در غذا استفاده کرده و یا آن را تفت داده و با مقداری نمک میل کنید. رازیانه نیز با خواص خود می‌تواند درد معده را تسکین ببخشد، از این دانه می‌توانید به‌صورت دم کرده و دمنوش استفاده کرده و یا یک شب در آب خیسانده و سپس مصرف کنید.
-
سیگار نکشید و الکل ننوشید
سیگار برای همه قسمت‌های بدن ضرر دارد و سرتاسر زیان است. یکی از اندام‌هایی که با سیگار کشیدن آسیب می‌بیند معده است، سیگار می‌تواند گلو را تحریک کرده و نیکوتین سیگار به پوست معده آسیب می‌زند و منجر به زخم شدن آن می‌شود. الکل نیز به کبد و معده شما آسیب می‌زند. افراد مبتلا به ناراحتی معده باید از سیگار کشیدن و نوشیدن الکل جلوگیری کنند تا احساس بهتری داشته باشند.
-
دمنوش بابونه مصرف کنید
در بیشتر موارد وجود باکتری‌هایی در معده باعث ورم آن می‌شود، در این صورت مصرف دم‌نوش‌هایی مانند چای بابونه می‌تواند به عنوان یک ضدالتهاب عمل کرده و ورم معده را کمتر کند و درنتیجه درد معده نیز آرام بگیرد.
-
دمنوش نعنا
منتول موجود در برگ‌های نعنا، می‌تواند به عنوان یک ضد درد و مسکن عمل کرده و درد معده را تسکین ببخشد. می‌توانید این ماده خوش عطر را به روش‌های مختلفی استفاده کنید، برگ‌های نعناع خام و پخته هر دو مناسب برای مصرف می‌باشند. می‌توانید چای نعنا فلفلی بنوشید، آب نبات نعنایی بمکید و یا برگ‌های تازه نعنا را بجوید. البته دمنوش نعنا به علت گرمایی که به بدنتان می‌بخشد باعث ریلکس کردن عضلاتتان خواهد شد. این روش بیشتر در مواردی کارساز است که درد معده شما ناشی از خوردن غذاهای بد هضم و نفخ آور رخ داده است. البته مصرف زیاد عرق نعناع باعث سوزش معده می‌شود؛ زیرا دهانه معده را گشاد کرده و باعث تحریک دهانه معده می‌شود.
-
دمنوش زنجبیل
زنجبیل باعث ریلکسی و آرامش عضلات شما می‌شود، درنتیجه انقباض معده شما کمتر شده و درد آن نیز کاهش می‌یابد. خاصیت ضدالتهابی زنجبیل، یک روش خانگی برای تسکین معده درد است.
-
دمنوش به‌لیمو
نوشیدن یک لیوان دمنوش به‌لیمو می‌تواند معده شما را آرام کند. این گیاه دارویی دارای خواص ضداسپاسمی است که باعث آرامش معده شده و از بروز دل‌درد و نفخ جلوگیری می‌کند و مانع از ناراحتی معده و مسائل جدی‌تر گوارشی خواهد شد.
-
ریحان تازه
ریحان تازه اشتها را زیادتر کرده و فرایند هضم را بهبود می‌بخشد، ریحان حاوی موادی است که گاز معده را کاهش می‌دهد، و باعث بهبود فرایند هضم و کاهش معده درد خواهد شد. ریحان همچنین حاوی اژنوول است که ممکن است به کاهش مقدار اسید در معده کمک کند. اسید لینولئیک موجود در ریحان دارای خواص التهابی است، در صورتی که دچار معده درد شدید، ۱ تا ۲ قاشق از پودر برگ ریحان خشک شده را به غذا خود اضافه کنید و یا از دمنوش ریحان استفاده نمایید.
-
میخک
میخک حاوی موادی است که به کاهش گاز معده کمک می‌کند، این گیاه می‌تواند هضم را سریع‌تر کرده و درد معده را کم کند. گل میخک باعث کاهش علائمی چون تهوع و استفراغ می‌شود.
-
شیرین‌بیان
شیرین‌بیان حاوی موادی است که به کاهش ورم و التهاب معده و زخم معده کمک می‌کند، در صورتی که معده درد دارید از دمنوش آن استفاده کنید.
-
انجیر
انجیر می‌تواند یبوست را درمان کند و حرکات روده را بهبود دهد. این ماده با کاهش اختلالات گوارشی، معده درد را بهبود می‌بخشد. شما می‌توانید از میوه انجیر و یا دمنوش برگ‌های انجیر استفاده کنید. اما اگر معده درد شما با علائمی چون اسهال همراه است از خوردن انجیر اجتناب کنید.
-
دارچین
چوب دارچین یک راهکار خانگی برای درمان ناراحتی معده است، این ماده به کاهش نفخ و گاز معده کمک می‌کند، دارچین حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که فرایند هضم را سریع‌تر کرده و خطر آسیب به دستگاه گوارش را کمتر می‌کند. علاوه بر این، دارچین باعث التیام زخم شده و می‌تواند میزان اسیدی بودن معده را کمتر کرده و سوزش معده را کاهش دهد. شما می‌توانید این ماده را در غذاهایتان استفاده کرده و یا از آن به عنوان دمنوش استفاده نمایید.
-
رژیم غذایی BRAT
رژیم BRAT که شامل موز، برنج، سس سیب و نان تست است و برای شکم درد بسیار مفید می‌باشد. این غذاها فیبر کمی دارند ، نمک و ادویه نداشته و باعث تسکین درد معده می‌شوند. بنابراین درصورتی‌که معده درد دارید، اما احساس ضعف و گرسنگی می‌کنید بهتر است از این مواد استفاده نمایید.
-
مصرف میوه‌هایی نظیر موز، انار، گلابی، پاپایا
همان‌طور که اشاره کردیم موز یک میوه مفید در درمان معده درد است؛ موز حاوی ویتامین B6، پتاسیم و فولاد می‌باشد این مواد می‌توانند به کاهش درد، اسپاسم عضلانی و گرفتگی کمک کنند، موز با اضافه کردن حجم مدفوع می‌تواند اسهال را درمان کند، انار نیز می‌تواند به کاهش معده درد کمک کند، بهتر است انار را با مقدار اندکی فلفل و نمک میل کنید. پاپایا میوه‌ای مفید به همراه آنزیم‌های مفیدی است که می‌تواند به هضم غذا کمک کند، درصورتی‌که نمی‌توانید این میوه را بخورید، می‌توانید قرص آن را از داروخانه تهیه کنید. گلابی نیز برای کاهش درد معده از طریق کاهش حالت تهوع، می‌تواند مفید واقع شود.
-
سرکه سیب
سرکه می‌تواند فرایند هضم را بهبود بخشیده و درد را تسکین بدهد. البته باید آن را در مقداری آب، با نسبت برابر مخلوط کرده و سپس بنوشید. برای طعم بهتر از مقداری عسل بهره ببرید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید:
ناراحتی معده و سوءهاضمه جای نگرانی ندارد و اصولاً علائم آن بعد از چند ساعت رفع می‌شود، اما زمانی که دچار معده درد شده و درد آن بسیار شدید و ادامه‌دار است، بهتر است به پزشک مراجع کنید، افراد مسن و بیمار در یک روز ابتلا به استفراغ و اسهال، دچار کمبود آب می‌شوند، بنابراین بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنند.
- وجود خون در ادرار
- استفراغ بعد از خوردن غذا، استفراغ مداوم و غیرقابل کنترل یا اسهال
- یبوست مزمن
- تب
- ضعف و کاهش وزن ناگهانی
- درد شدید
- نفخ شدید
- مشکل در غذا خوردن
- درد در هنگام ادرار
منبع: بلاگ بورسیکا
