هیرسوتیسم Hirsutism یک بیماری ناخواسته در زنان است که با رشد موی بیش از حد همراه است. مقدار موی بدن تا حد زیادی توسط آرایش ژنتیکی فرد تعیین می‌شود. با این حال، هیرسوتیسم یک وضعیت پزشکی است که میتواند از وجود بیش از حد هورمون‌های مردانه به نام آندروژن‌ها، به ویژه تستوسترون، بوجود آید. طبق آمارها بیش از ۲ درصد جمعیت زنان ایران با هیرسوتیسم روبرو هستند و به دلیل زیبایی، این وضعیت شایع‌ترین شکایت در بخش اورولوژی پوست است. منظور از هیرسوتیسم رشد بیش از حد موها در کشاله ران، زیر شکم و اطراف ناف، بین سینه‌ها، روی چانه و بالای لب است. این وضعیت اغلب به دلیل ژن‌ها، هورمون‌ها یا داروها ایجاد می شود.
ژن‌ها: گاهی اوقات، هیرسوتیسم به دلیل وجود ژن‌ها اتفاق می‌افتد. اگر مادر یا خواهرتان دچار هیرسوتیسم باشد احتمال دارد شما هم به این وضعیت مبتلا شوید. این وضعیت بیشتر در خاورمیانه، آسیای جنوبی و نواحی مدیترانه‌ای رایج است.
هورمون‌ها: در بسیاری از موارد، این وضعیت با سطح بالای هورمون‌های مردانه (آندروژن) نسبت مستقیم دارد. پرمویی رایج‌ترین عارضه‌ای است که به همراه ازدیاد آندروژن مشاهده می‌شود. این طبیعی است که بدن زنان مقداری آندروژن تولید کند، در واقع سطوح پایین آندروژن باعث رشد موی بیش از حد نمی‌شود. اما هنگامی که این مقادیر بیش از حد باشد، می‌توانند باعث ایجاد هیرسوتیسم و سایر موارد مانند آکنه، صدای عمیق، کاهش اندازه سینه و افزایش توده عضلانی بدن شوند. سطح بالای هورمون‌های مردانه و هیرسوتیسم در زنان به دلایل زیر است:
– سندرم تخمدان پلی کیستیک، باعث ایجاد کیست‌های کوچک یا کیسه‌های پر از مایع می‌شود که در لایه بیرونی هر تخمدان قرار گرفته‌است. زنان مبتلا به این بیماری دچار علایم شایعی مانند اختلالات قاعدگی، علایم هیپرآندروژنیسم مانند پرمویی (هیرسوتیسم) و آکنه، ریزش مو و نازایی هستند.
– سندرم کوشینگ، که با میزان ترشح هورمون استرسِ کورتیزول مرتبط است. این بیماری میتواند در اثر مصرف بیش از حد کورتیکواستروئیدها، ترشح بالای ACTH یا هایپرپلازی کورتکس آدرنال باشد.
– غدد فوق کلیوی، غدد کوچکی هستند که در قسمت بالای هر یک از کلیه‌ها قرار دارند. این غدد باعث ایجاد هورمون‌هایی مانند کورتیزول یا تخمدان می‌شوند که با هیرسوتیسم (موهای زائد زیاد) رابطه مستقیم دارد.
داروها: بعضی داروها می توانند سطح هورمون‌ها را در سیستم بدن تغییر دهند و باعث ایجاد موی ناخواسته روی صورت یا بدن شوند. این موارد شامل داروهایی هستند که برای درمان زنان مبتلا به اندومتریوز استفاده می‌شود.
– داروهای دارای هورمون، مانند استروئیدهای آنابولیک
– دارو برای رشد مو مانند Rogaine (منوکسیدیل)
– داروی دانازول برای درمان آندومتریوز، منوراژی و دیگر اختلالات قاعدگی، کیست‌های خوش خیم و دردهای دوره‌ای شدید پستان، ژینکوماستی
عوامل موثر بر هیرسوتیسم
عوامل متعددی می توانند بر احتمال ابتلا به هیرسوتیسم تاثیر بگذارند، از جمله:
سابقه خانوادگی: تعدادی از بیماری‌ها از جمله هیپرپلازی مادرزادی آدرنال و سندرم تخمدان پلی کیستیک که در بیشتر موارد ارثی هستند سبب ایجاد هیرسوتیسم می‌شوند.
نژاد: زنان مدیترانه، خاورمیانه و جنوب شرق آسیا احتمال بیشتری دارند به وضعیت هیرسوتیسم مبتلا شوند.
چاقی: چاقی باعث افزایش تولید آندروژن می‌شود که میتواند هیرسوتیسم را بدتر کند.
روش‌های درمان هیرسوتیسم
در ادامه با روش‌های درمان هیرسوتیسم آشنا می‌شوید:
کاهش وزن و درمان هیرسوتیسم
به خصوص برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، کاهش وزن میتواند سلامت تخمدان‌ها را تضمین کند. کاهش وزن همچنین میتواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهد و دیابت را کنترل کند. اگرچه کاهش وزن ممکن است به طور مستقیم بر رشد مو تاثیر نگذارد، اما وزن سالم سنگ بنای طبیعی برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است. در بعضی موارد، کاهش وزن ممکن است با کنترل علائم این بیماری همراه باشد.
نکات طلایی برای مبارزه با چاقی عبارتند از:
– داشتن یک رژیم غذایی سالم برای کاهش وزن و تنظیم سلامتی بدن ضروری است. به طور کلی یک رژیم غذایی سالم باید شامل غذاهای سرشار از فیبر، پروتئین بدون چربی (مرغ و ماهی بدون پوست)، چربی‌های سالم (روغن نارگیل، روغن زیتون و روغن ماهی) و وعده‌های غذایی کوچک باشد.
– همانطور که به غذاهای مصرفی خود اهمیت می‌دهید باید از خوردن بعضی از غذاها اجتناب کنید از جمله: غذاهای سرشار از قند، چربی و سدیم.
– سعی کنید با انجام فعالیت‌های ورزشی میزان کالری بیشتری بسوزانید، این به شما کمک می‌کند تا وزن خود را کاهش دهید. هر روز زمانی را به فعالیت‌های مورد علاقه خود اختصاص دهید. سعی کنید در روز زمانی را به پیاده روی اختصاص دهید و یا در خانه برقصید. بعد از شام با همسر یا فرزندان خود پیاده روی کنید.
– سطح استرس خود را کاهش دهید. استرس بیش از حد میتواند سبب افزایش وزن و اختلال در کاهش وزن شود. هر روز برای انجام کارهای مورد علاقه خود وقت بگذارید. به کارهایی همچون صحبت با دوستان، انجام یک سرگرمی، یوگا، گوش دادن به موسیقی، یادداشتهای روزانه و … بپردازید تا سطح استرس خود را کاهش دهید.
– DASH (رویکردهای غذایی برای توقف فشار خون) را در نظر بگیرید. یک مطالعه نشان داد که زنان مبتلا به PCOS که به دنبال رژیم غذایی DASH بودند به مدت هشت هفته وزن خود را به مقدار قابل توجهی کاهش دادند و در سایر شاخص‌های بهداشتی بهبود یافتند. این رژیم غذایی شامل محدود کردن کالری و تقریبا نصف کربوهیدرات‌های پیچیده، ۱۸ درصد پروتئین و ۳۰ درصد چربی است. همچنین شامل مصرف سبزیجات، میوه‌ها، دانه‌های غنی، لبنیات کم چرب و… است.
مبارزه با آکنه و درمان هیرسوتیسم
آکنه یکی از مشکلات شایع پوستی است که به دلایل مختلف مانند عدم تعادل هورمون‌ها، ژنتیک، رژیم غذایی و بهداشت شخصی شکل می‌گیرد. برای جلوگیری از آکنه در وهله اول، این مراحل ساده را امتحان کنید:
– چهره خود را تمیز نگه دارید. چهره خود را دو بار در روز بشویید و برای این کار از یک پاک کننده استفاده کنید. دست‌های خود را به صورت مرتب بشویید تا از خاک و کثیفی پاک شوند. مناطقی که در حال حاضر با آکنه تحریک شده است، به آرامی تمیز کنید تا خطر ابتلا به عفونت کاهش پیدا کند.
– از مرطوب کننده استفاده کنید. پس از شستشوی صورت، پوست خود را مرطوب کنید. مرطوب نگه داشتن پوست، از خشک شدن بیش از حد پوست جلوگیری می‌کند، در نتیجه میزان آکنه و عفونت پوست را کاهش می‌دهد.
از آرایش صورت اجتناب کنید. سعی کنید از لوازم آرایش استفاده نکنید و صورت خود را با انواع کرم پودرها نپوشانید. اگر هر روز از کرم ضد آفتاب استفاده می کنید، کرم خوب و استانداری را انتخاب کنید.
از بین بردن مو و درمان هیرسوتیسم
بعضی افراد ترجیح میدهند با استفاده از برخی روش‌ها موهای زائد خود را حذف کنند، برای این کار میتوانید از روش های زیر کمک بگیرید:
اصلاح: شما میتوانید موهای ناخواسته را با ریش تراش یا موکن برقی از بین ببرید. برای جلوگیری از رشد موهای ناخواسته، ممکن است لازم باشد هر روز اصلاح کنید. بعضی افراد ممکن است به ماشین ریش تراش حساسیت داشته باشند، اما کرم آرام بخش میتواند به آنها کمک کند.
بند انداختن یا کندن مو: راه‌های مختلفی برای کندن مو از ریشه وجود دارد. شما میتوانید برای این کار از موچین استفاده کنید یا میتوانید از کسی کمک بگیرید تا صورت شما را بند بیندازد. البته این روش‌ها ممکن است باعث درد و قرمزی شود.
وکس: یک روش سریع و راحت برای حذف موهای ناخواسته صورت، استفاده از موم ذوب شده است. اغلبِ افراد این کار را در سالن‌های اپیلاسیون انجام میدهند. در این روش موم ذوب شده به پوست اعمال می‌شود، سپس موها به سرعت حذف می‌شوند. این روش هم میتواند باعث درد و قرمزی شود.
کرم‌ها: بعضی از کرم‌ها دارای مواد شیمیایی قوی به نام دپیلاتوری هستند که موهای زائد را از بین می‌برند. تنها کافی است کرم را روی پوست اعمال کنید و بگذارید مدتی روی آن بماند. سپس آن را پاک کنید، خواهید دید که مو با آن از بین می‌رود. آنها می‌توانند پوست حساس را تحریک کنند، بنابراین قبل از استفاده یک نقطه کوچک را در یک ناحیه از بدن آزمایش کنید.
الکترولیز: شما میتوانید موهای زائد را به خوبی با الکترولیز بردارید، این روش، یک روش گران قیمت است که موها از ریشه با جریان الکتریکی مواجه می‌شوند.
لیزر: گرمای ناشی از لیزر میتواند موهای زائد را حذف کند، اما شما باید این روش را چند بار تکرار کنید تا به نتیجه دلخواه دست پیدا کنید. در این روش درمانی، ریشه مو مورد هدف قرار می‌گیرد، بنابراین روش دردناکی است و میتواند به پوست آسیب برساند.
دارو: پزشکان می‌توانند داروهایی را تجویز کنند که باعث تغییر شکل بدن شود. با این حال، اگر از مصرف دارو اجتناب کنید، ممکن است موها دوباره رشد کنند.
– قرص‌های کنترل قند باعث می‌شود بدن، هورمون‌های مردانه کمتری تولید کند. با استفاده منظم این داروها موهای کمتری روی صورت یا بدن خود خواهید داشت.
– مسدود کننده‌های ضد آندروژن به بدن کمک می‌کند و از هورمون‌های مردانه کمتری استفاده می‌کند، بنابراین در طول زمان موهای کمتری خواهید داشت.
– (Vaniqa (eflornithine یک کرم صورت است که رشد موها را تا جای ممکن کاهش می‌دهد.
مراقب خودتان باشید
رشد بیش از حد مو یا هیرسوتیسم میتواند برای برخی از خانم‌ها دلسرد کننده باشد. اگر از رشد موی بیش از حد ناراحت هستید یا در مورد تعامل با دیگران احساس ناامیدی، افسردگی، اضطراب و… دارید، بهتر است به یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید. متخصصان حرفه‌ای نه تنها می‌توانند روش‌های درمانی مناسبی را ارائه دهند، بلکه می‌توانند نگرانی و استرس شما را از بین ببرند.
شما ممکن است با پیروی از نکات زیر بتوانید استرس و اضطراب خود را کاهش دهید:
– ورزش، نه تنها به کاهش هورمون‌ها کمک می‌کند، بلکه سطح استرس شما را کاهش می‌دهد. بهبود تناسب اندام ممکن است احساسات شما را در مورد ظاهرتان بهبود بخشد.
– با افراد مبتلا به هیرسوتیسم صحبت کنید. اگر هیرسوتیسم دارید، با افراد دیگر صحبت کنید. از آنها بپرسید این وضعیت چگونه برطرف می‌شوند و چگونه میتوانید استرس‌های خود را برطرف کنید.
منبع: بلاگ بورسیکا
